Browar Carlsberg - historia z pasją

Symbolem Kopenhagi jest Mała Syrenka – rzeźba, którą ufundował w 1913 wielki mecenas sztuki i browarnik Carl Jacobsen. Historia jego browaru i produkowanego tam piwa Carlsberg to niezwykła opowieść o rodzinie Jacobsenów, ich pasji i miłości do browarnictwa, nauki oraz sztuki. Może spodobać się zarówno tym, którzy lubią piwo Carlsberg, jak i tym, którzy po prostu interesują się historią i kulturą Skandynawii. Dowiedz się, jak powstał Carlsberg i odwiedź Kopenhagę, aby zgłębić więcej faktów związanych z Danią!

Wśród historycznych budynków z czerwonej cegły znajduje się muzeum i Centrum dla zwiedzających poświęcone dziejom browaru oraz pozycji firmy w Danii i na świecie. Wystawa obecnie podlega przebudowie, podobnie jak cały ten rejon. Przewidywane otwarcie centrum dla zwiedzających to 2020 roku.

Carlsberg City District

Idąc uliczkami słynącej z parków i rezydencji kopenhaskiej dzielnicy Frederiksberg dotrzemy do ulicy Valby Langgade, przy której mieści się Carlsberg City. To nowa nazwa dla rejonu i całego kompleksu zabudowań niegdysiejszego imperium Carlsberga (produkcja piwa obecnie odbywa się na Jutlandii).

Wśród historycznych budynków z czerwonej cegły znajduje się muzeum oraz centrum poświęcone dziejom browaru oraz pozycji firmy w Danii i na świecie. Wystawa obecnie podlega przebudowie, podobnie jak cały ten rejon. Jeśli chcesz zobaczyć wszystko na własne oczy, sprawdź promy do Szwecji TT-Line. Rejs rozpoczyna się w Świnoujściu i kończy w Trelleborgu. Bezpośredni prom do Kopenhagi nie płynie, ale kiedy wysiądziesz w Trelleborgu, możesz wsiąść w pociąg lub dojechać na miejsce autem przez most Öresund.

Rozległe tereny zajmowane przez współczesny browar są świadectwem potęgi firmy, ale też i niegdysiejszych konfliktów między Jacobem Christianem a jego synem, Carlem. Spory dotyczyły głównie wyboru technik warzelniczych. Ostatecznie ojciec wybudował synowi nowy browar, czyli Ny Carlsberg. Główną areną ich wzajemnej rywalizacji były kopenhaskie piwiarnie, a na konflikcie skorzystali klienci.

Brama Słoni

Na teren browaru Ny Carlsberg prowadzi słynna Bramy Słoni ufundowana przez założyciela browaru Carla Jacobsena. Nazwa bramy pochodzi od figur czterech słoni, które ją dźwigają. Te potężne pięciometrowej wysokości rzeźby, wykute z bornholmskiego granitu symbolizują czworo dzieci Otyli i Carla Jacobsenów: Teodora, Vagna, Helge i Paula. Brama Słoni, która jest jedną z najbardziej charakterystycznych w Kopenhadze budowli, zaprrojektowana została w 1901 roku przez Vilhelma Dahlerupa. Nad przejazdem umieszczono maksymę: Laboremus pro Patria (Pracujmy dla ojczyzny).

Po obejrzeniu bramy skieruj kroki na południe, ku Gaml Carlsberg Vej. Tutaj pod nr. 11 jest wejście do jednego z najsłynniejszych imperiów piwnych świata. W Carlsberg Visitors Centre możesz ponownie prześledzić proces warzenia piwa, zapoznać się z historią browarów i działalnością fundacji Jacobsena wspierających duńską sztukę, kulturę i naukę, a na koniec odpocząć przy szklaneczce któregoś z wybornych miejscowych piw.

Wśród eksponatów jest balia matki twórcy browaru – Jacoba Christiana Jacobsona. To w niej zaczynał on pod koniec lat 30. XIX w. doświadczenia nad warzeniem piwa typu pilzner wówczas całkowicie rewolucyjnej nowości.

Browar na górze, czyli jak powstał Carlsberg

Historia Carlsberga, jednego z największych producentów piwa na świecie, nierozerwalnie wiąże się z dynastią duńskich przemysłowców, Jacobsenów. Pochodzący z północnej Jutlandii Chresten Jacobsen w 1801 r. przybył do Kopenhagi i w jednym z wielu miejscowych browarów podjął pracę jako robotnik. Stopniowo awansował, a w końcu założył własne przedsiębiorstwo, które odziedziczył po nim syn, Jacob Christian Jacobsen (1811-1887). Był to trzeźwo myślący człowiek, który zdawał sobie sprawę z niedogodności, jakie łączyły się z funkcjonowaniem fabryki w środku miasta.

Ówczesna Kopenhaga, opasana starymi fortyfikacjami z XVII w. była przeludniona i pozbawiona nowoczesnej infrastruktury miejskiej. J. Ch. Jacobsen przeniósł swój browar na przedmieścia Kopenhagi do Valby. W 1847 r. na wzgórzu, obok letniej rezydencji królewskiej Frederiksbeg, uruchomił nową fabrykę, którą nazwał „Carlsberg” (góra Karola), na cześć swego pięcioletniego syna Carla (1842-1914). Jacobsen wdrażał w swoim zakładzie nowe technologie, sprowadzał specjalistów z zagranicy. W 1875 r. założył rzecz na owe czasy niespotykaną – laboratorium naukowe, czuwające nad procesem produkcji i kontrolą jakości.

Doceniona przez króla rodzinna pasja

Ch. Jacobsen odbył też dwie podróże do Bawarii. W czasie pierwszej zgłębiał techniki produkcji nowego rodzaju piwa. Z drugiej podróży przywiózł ukradzione drożdże, dzięki czemu mógł rozpocząć warzenie piwa tzw. bawarskiego.

Produkcja browaru zdominowała miejscowy rynek, a jego właściciel, który w tym  czasie zbił ogromną fortunę, założył Carlsbergfonden (1876) – fundację wspierającą badania w zakresie nauk przyrodniczych. W rewanżu za ten szlachetny gest Król zezwolił Jacobsenowi na umieszczanie na butelkach wizerunku korony, co nadal jest praktykowane. Fundacja działa do dziś wspierając naukowców i artystów.

Browarnik Carl Jacobsen – przedsiębiorczy wizjoner i koneser sztuki

Kondycję firmy osłabił konflikt przemysłowca z synem Carlem, który od 1881 r. prowadził konkurencyjny Ny Carlsberg (Nowy Carlsberg) tuż obok ojcowskiego browaru, nazywanego odtąd Gamie Carlsberg (Stary Carlsberg). W 1886 r. nastąpiło pojednanie ojca z synem, który 20 lat później połączył obie firmy Carlsberg w jedno przedsiębiorstwo. Carl Jacobsen już w 1903 r. podjął ścisłą współpracę ze słynnym kopenhaskim browarem Tuborg. Obydwie browarnicze legendy połączyły się w 1970 r., by utworzyć koncern Carlsberg A/S. Dziś jest on właścicielem bądź udziałowcem 85 browarów w 46 krajach na świecie, również w Polsce (browar Okocim).

Browarnik Carl Jacobsen, w przeciwieństwie do preferującego nauki ścisłe ojca, miał zainteresowania humanistyczne. Był jednym z najwybitniejszych kolekcjonerów wszech czasów, a swoje przebogate zbiory przekazał w 1888 i 1899 r. społeczeństwu. Tak powstała  kopenhaska Gliptoteka – ogromna galeria sztuki w sercu miasta, której eksponaty od mumii egipskich po obrazy impresjonistów zostały zakupione przez fundację Jacobsona. Ustanowiona przezeń fundacja – Ny Carlsbergfonden do dziś wspiera badania nad sztuką, konserwację zabytków i zarządza Gliptoteką.

Browar Carlsberg jest znany w wielu miejscach świata, ale niewiele osób wie, kim był browarnik Carl Jacobsen. Zasłynął on z ufundowania Kopenhadze nie tylko jej symbolu – pomnika Małej Syrenki, ale również przepięknych miedzianych wież kopenhaskich budowli, nadających miejskiemu krajobrazowi elegancki charakter.